Sa modernong panahon, ‘one click away’ nalang ang tubag sa atung mga pangutana, ang mga ‘essays’, mga balita, mga litrato, video, ug uban pa, kaya na kaayong mugnaon sa AI — kon Artificial Intelligence — sulod lang sa pila ka mga segundos.
Daghang klase ang AI, dunay mga voice assistants, duna usay mga reactive machines, mga AI nga limited memory, apan ang mas sikat sa tanan mao ang mga Generative AI sama sa Chatgpt, Copilot, ug Gemini.
Apan nasayod ba kamo nga kanunayng giuhaw ang AI?
Uhaw sa tubig nga dili lang walo ka baso ha! Kundili 500-mil ka gallon sa tubig matag adlaw, kana, alang lamang sa mga gagmayng mga data centers kansa makita sa nagkadaiyang nasod lakip na sa Pilipinas.
Alang niadtung mga dagko nga data centers sama sa Google’s Mesa nga makita sa Arizona, USA, Nagkinahanglan nagkinahanglan ang maong mga Data Centers og kapin-kon-kulang 1.45 million ka gallon sa tubig matag adlaw!
Apan usa diay kining mga data centers? Unsay kalambigitan niiini sa mga AI, ug nganong dalo man kaayo kini og tubig?
Sayrang ang mga Data Centers kay mao ang mga dapit asa i-train ang mga AI’s arun kini magamit sa mga tawo. Subay niini, tungod sa kadaghang datus nga kinahanglang tun-an sa mga AI, nagkinahanglan usab kini og mga dagkong servers kansa mamahimong maka-produce og subra ka init nga temperatura, rason nga nagkinahanglan kini og daghang tubig isip pampabuganaw.
Sa simpleng pulong, kinahanglan og tubig ang mga servers arun dili kini masunog, ang mga servers mao ang storage facility sa mga datus nga gikinahanglan usab arun ma train ang mga AI.
Sumala sa pagtoon nga “The Cloud is Drying Our Rivers” sa Ethical Geo Organization kon EGO, dako matud pang impact sa water crisis sa klaibutan ang kauhaw sa mga AI og tubig. Sigon sa maong pagtoon nga matag 100-megawatt data center kay makayang moyarok og 2 million ka litrong tubig matag adlaw, kansa bugti sa gamitunong tubig sa 6,500 ka mga American households matag adlaw.
Sa tibook kalibutan usab, mamahimong mogasto ang mga Data Centers og 560 billones ka litro nga tubig matag tuig. Alang sa pagkumpra, duna lamay 25 ngadto sa 30 billiones ka litro sa tubig ang mo-agi sa Agusan River matag adlaw. Sa atu pa, bugti kini sa 20 ngadto sa 25 ka adlaw nga tubig nga mo-agi sa Agusan River.
Saysay sa maong pagtoon, two-thirds sa mga bag-ong data centers ang gitukod sa water-stressed regions sama sa mga lugar sa Mexico ug Chile.
Kahibaloang nagkinahanglan og Direct cooling ang mga AI servers tungod sa kainit niini, subay usab sa mga eksperto, kinahanglang mainom nga tubig ang ilahang gamiton sa maong mga cooling systems arun malikayan ang pag-taya sa ingon man makunhuran usab ang microbial growth sa maong mga kahimanan.
Tungod sa maong kauhaw og tubig sa mga Artificial Intelligence, ning tumaw ang kalabala sa mga environmental activists nga basin uroy, og moabot ang panahon nga magkulang na ang mainom nga tubig sa tibook kalibutan.
Gani, hinay-hinay nang nakita ang mga epekto niini sa tibook kalibutan. Kahibaloang sa Cerrillos district, sa Chile, nakigbisog ang mga lumolupyo alang sa pagpugong sa plano sa Google nga magtukod og data center sa maong dapit. Sayran man gud nga ugaling matukod ang maong data center, mogamit kini og balor 7.6 milyones ka litro sa mainom nga tubig matag adlaw alang sa mga cooling servers niini.
Sayrang ang maong dapit, kay nakasinati og huwaw sulod na sa 15 ka tuig.
Apan nganong sa maong lugar man magtukod ang mga dagkong kompanya sa ilahang mga Data Centers alang sa AI kung nasayod sila nga dunay huwaw niini?
Kini tungod kay duol man ang Cerrillos sa key internet exchange points ingon man sa mga undersea cable routes kansa nag konektar sa Latin America ngadto sa North America, ug sa ubang parte sa kalibutan.
Subay pa sa pagtoon sa EGO, matag 10 ngadto sa 50 ka pangutana nimo sa CHATGPT kay mamahimo kining mokunsomo og tunga sa litro nga tubig.
Alayon niini, gikataho sa maong pagtoon nga mamahimo matud pang mo saka ngadto sa 4.2 ngadto sa 6.6 trilliones ka-litro nga tubig ang makunsumo sa mga data center sa AI karong tuig 2027.
Tungod sa maong datus, giawhag sa mga eksperto ang mga kompanya nga dunay planong magtukod og mga data centers nga bag-ohon ang pamaagi sa pagpabugnaw sa ilahang mga servers, sama sa gihimo sa Kompanya sa Google, diin giutro niini ang desenyo sa ilahang proyekto ngado sa air-based cooling imbis nga water-based.
Alang usab kanatong mga kunsomador AI, kinahanglang mag-igmat ug mamahimong maalamon sa paggamit sa maong mga himan. Kinahanglang dili nato sayangan ang matag pangutana sa mga chatbots sama sa Chatgpt ug uban pa. Matag pangutana, kinahanglang dunay tumong ug katuyuan.
Kinahanglan usab natung suportahan ang mga kompanyang naga-gamit og mga air-based o closed-loop cooling systems nga makapakunhod sa paggamit og tubig.
Gamay man o dako ang epekto, kinahanglan kitang mo tikang sa insakong dalan arun makatabang kita sa pagpakunhod sa krisis sa tubig. Tinood nga nagkainit na ang kalibutaan, busa dili ta sayangan ang paggamit og tubig, ingon man sa giuhaw nga AI.
