BUTUAN CITY- Karung adlawa, atung gihandom ang pagkatawo ni Andres Bonifacio niadtong Nobyembre 30, 1863. Si Andres ang founder sa Katipunan, ang sekretong grupo nga nagpaulbo sa rebulsyon sa Pilipinas niadtong 1896 batok sa mga mananakop sa Pilipinas. Naila si Andres Bonifacio isip usa ka Filipino nationalist og revolutionary kansa gikonsidera usab nga nasudnong bayani. Sagad kining tawagon isip amahan sa rebolusyon sa Pilipinas tungod kay siya man ang nagtukod sa sekretong sosyudad nga gitawag og Kataas-taasang, Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan o mas nailang Katipunan niadtong 1892 nga naghatag og dakong labad sa ulo sa mga Espanyol nga nagkontrola sa Pilipinas kaniadtu ilabina sa kauluhang Maynila. Ang kalisdanang nasinatian ni Andres sa iyang pagkabata maoy naghatag kaniya og tumang kaisog aron suklan ang pagpanamastamas sa mga Espanyol.
Kamaguwangan sa unom ka mga magsoon si Andres pinaagi sa ginikanan niining sila si Katalina De Castro og Santiago Bonifacio. Sa edad nga 14-anyos nailo na kini raso nga siya ang nag-abaga sa tanang obligasyon pagbuhi sa iyang mga manghud. Aron iya kining mahimo, mihunong siya sa pagtungha og nangeta’g paagi unsaon pagsuporta ang pamilya nga nabilin sa iyang mga palad. Silang tanan nagtinabangay sa paghimo og ratan nga sungkod og puno sa kolor nga mga paypay pinaagi sa papel de hapon isip panginabuhian. Bisan og niundang na kini sa pagtungha padayon gihapon kining nanunguha nga makabasa sa mga nobela ni Jose Rizal og Domas. Sybay sa kasaysayan, lakip sa mga ginapangbasa niini ang International Law og rebulosyon sa Pransiya, ug paglabay sa pipilaka katuigan, nagsugod na kini pagsulat og mga pagdasig sa kasibot sa mga Pilipino ingon man sa mga angayang buhaton aron makab-ot ang kagawasan.
Sayran nga parehong miyembro sa La Liga Filipina sila si Andres og Jose Rizal, usa ka kahugpongan nga nagtrabaho sa malinawong paagi alang sa reporma sa pilipinas bisan og silang duha, dili personal nga managkaila. Dihang naaresto si Rizal niadtong tuig 1892, nareyalisar ni Bonifacio nga dili gayud ihatag sa Espanya ang iyang gihangyu nga reporma sa nasod rason nga niadtong gabii sa Hulyo 7, 1892, sekreto siyang nakigtagbo sa mga kaubanan niining sila si Valentine Diaz, Diodato Arellano nga bayaw ni Marcelo H. Del Pilar, ug Teodoro Plata nga bayaw niini, ingon man sa popila ka mga kaubanan ngadto sa usa ka balay sa Azcaraga Street nga karun mao na ang Emparro street. Niadtong higayona naporma ang katipunan ug pormal nga kasabutan nga mipasilong sa mga miyembro sa maong kahupongan pinaagi sa lagda gamit ang ilang kaugalingong dugo.
Niadtong Agosto 23, 1896 – sa pugad lawin sa Caloocan – sekretong gitigum ni Bonifacio ang iyang mga tawo og giawhag ang tanan nga gision ang ilang cedula isip simbolikong aksiyon sa pagsupak sa kadumalahan sa mga Espanyol. Dinhe na nagsugod ang Philippine Revolution batuk sa Espanya, apan nadiskitahan sa mga Espanyol ang ilang mga sekretong basahon hinungdan nga gipangeta ang mga katipuneros sa balaod og nabutang sa kakuyaw ang ilang kinabuhi. Dinhe na usab sila nagkasabot nga makigbatuk hangtud sa ilang kamatayon. Ang ilang inisyal nga pag-atake sa Manila wala mahinayon tungod sa kakulang sa ilang mga armas. Hinoon ang Spanish Arsenal sa San Juan Del Monte maoy giatake nila Andres uban nila Emilio Jacinto ug lain pang mga Katipuneros. Apan pakyas kining moadug tungod sa reinforcement sa mga Espanyol hinungdan sa ilang kapildihan nga miresulta sa ilang pag-atras uban sa daghang mga angol og nangamatay.
Ang kinabuhi ni Andres Bonifacio isip militanteng katipunero natapos sa bukid sa Julo sa Maragundon, Cavite. Giakusahan kini ug ang iyang igsoon nga si Procorpio rebelyon ingon man gihukmang patyon pinaagi sa mando ni Emilio Aguinaldo, ang pinaka-unang napili nga Presidente sa Pilipinas. Kini human sa hugot nga pagtoo ni Bonifacio nga gimanipula ni Aguinaldo ang Tejeros Convention niadtung Marso 22, 1897 pinaagi sa mga galamay ni Aguinaldo sa gipangulohan niining Magdalo Faction, kansa kalaban usab sa Magdiwang faction ni Bonifacio – mga siak sa unang namugna nga grupong Katipunan nga wala untay laing tumong kundili ang batukan ang rehimeng Espanyol.
Ang kamatayon ni Andres Bonifacio ingon man sa igsoon niini, usa ka repleksyon sa kasamtangan nga politikanhong kayagaw sa Pilipinas, kansa inay nga hiniusang batukan sa mga lideres ang nasudong problema alang sa mga katawhang Pilipino ug sa nasod, sila na hinoon nga mga naglingkod sa posisyon ang nag-unay paglinuibay. Hinungdan nga imbis nga ang interes sa mga katawhan ang mauna, ang ilaha na hinoong mga personal nga panagbangi ang nahisentro taliwala sa nasudnong krisis.
Alayon sa atung paghandom sa kinabuhi ni Andres Bonifacio, mamahimo unta natong panag-ingan ang tanan niining giagihan alang sa atung pagkamas ngadto sa lamdag nga ugma sa atung yutang natawhan. Ilabi na nga inanay nang naga-hitabo sa atung nasod ang panultihon sa ingles nga nagkanayon: “History repeats itself”.
